Half oktober heeft het Grondwettelijk Hof zich uitgesproken over de grondwettelijkheid van de effectentaks. In haar arrest d.d. 17 oktober 2019 heeft het Hof geoordeeld dat de taks op de effectenrekeningen die in 2018 werd ingevoerd, vanuit verschillende oogpunten ongrondwettelijk is. Enerzijds lijkt het goed nieuws voor veel belastingplichtingen, maar die vreugde is misschien van korte duur.
500.000 EURO
De effectentaks, of beter de taks op de effectenrekeningen, is een vermogensbelasting die in 2018 ingevoerd werd door de regering Michel. Ze viseert beleggers die hun spaartegoeden investeren in beursgenoteerde effecten. Zodra de som van alle effectenportefeuilles een half miljoen euro of meer bedraagt, is een taks van 0,15% verschuldigd op het bedrag aan uitstaande effecten. De wijze waarop die drempel van 500.000 euro moet worden berekend, zullen we hier niet bespreken, maar het is een kluwen waarin een kat haar jongen niet meer terugvindt en heeft de financiële sector opgezadeld met gigantische kosten.
Wie betaalt?
Ook voor de belastingplichtige is het niet altijd duidelijk welke producten wel dan niet onderhevig zijn aan deze vermogenstaks. Bovendien heeft elke wijziging van het aantal rekeninghouders directe gevolgen voor de verschuldigde effectentaks. Daar wringt onder andere het schoentje.
Discriminatie
Het Grondwettelijk Hof oordeelt nu dat de effectentaks ongrondwettelijk is wegens discriminatie tussen verschillende beleggingsproducten en tussen verschillende investeerders. Zo wordt het onderscheid naargelang de aard van de financiële instrumenten veroordeeld als een schending van het gelijkheidsbeginsel. Idem dito het feit dat enkel effectenportefeuilles geviseerd worden en niet aandelen op naam of verzekeringsproducten. Ook het vermoeden dat het aandeel van de titularissen proportioneel zou zijn volgens het aantal titularissen die houder zijn van de effectenportefeuille wordt bekritiseerd.
Men vermoedt dat het Hof rekening gehouden heeft met politieke en budgettaire motieven. Dit arrest werd geveld na 30 september, zijnde de laatste dag van het ‘boekjaar’ van toepassing op de effectentaks. Bovendien wordt door deze beslissing de taks op de effectenrekeningen enkel voor de toekomst vernietigd.
Dit betekent dat deze – ongrondwettelijke – taks voor boekjaar 2019 nog steeds verschuldigd is en blijft. Iedere financiële instelling zal dus voor eind oktober nog steeds haar klanten inlichten over het bedrag aan effectentaks die eventueel moet afgedragen worden.
Terugvorderen?
Alle financiële instellingen hebben de betaling van de taks op de effectenrekeningen gedaan ‘onder voorbehoud van ongrondwettelijkheid’. Daarnaast heeft een groot aantal banken de nodige stappen ondernomen om de taks daadwerkelijk terug te vorderen. Nu de taks ongrondwettelijk verklaard is, verhoogt dit de kans om de betaalde effectentaks te recupereren.
En nu?
De belangrijkste vraag is wat er nu volgen zal. In huidige tijden van budgettaire tekorten is de jaarlijkse opbrengst van deze belasting broodnodig. De federale regering kan de effectentaks handhaven door alle discriminaties weg te werken. In dit geval spreken we van een algemene vermogensbelasting op allerlei vormen van roerende beleggingen. Ofwel zal de taks definitief vernietigd worden, maar dan mag de belastingplichtige zich verwachten aan een alternatieve belasting. Waarom niet de belastingspijlen richten op onroerende inkomsten? België werd reeds meermaals terechtgewezen dat het onroerend goed te voordelig belast wordt. Of waarom geen verdere verlaging van de personenbelasting, in ruil voor een milde vorm van vermogenstaks?
Misschien is dit een uitgelezen kans voor de nieuwe regering om werk te maken van een stabiele inkomstenbron die niet als onrechtvaardig ervaren wordt. Eender welke belasting is slechts
maatschappelijk verantwoord indien ze een belastingdruk betreft die als matig ervaren wordt en die door een brede laag van de bevolking gedragen wordt. Dit wordt een eerste complex dossier voor de toekomstige federale regering…
Vincent Lambrecht, Director Estate Planning CapitalatWork Foyer Group
Artikel gepubliceerd in Voka Ondernemen
