Samenwoners

Samenwonen zit in de lift. Van alle koppels zijn vandaag drie vierde gehuwd, maar ook een kwart samenwonend. Denk hierbij aan jonge koppels, vooraleer zij in het huwelijksbootje stappen. Of koppels die bewust kiezen voor het engagement van samenwonen zonder intentie om te huwen. En tenslotte zij die opteren voor het samenwonen na een eerdere relatiebreuk.

Formaliteiten

Feitelijk samenwonen doet men zonder formaliteiten, door het zich inschrijven op éénzelfde adres. Voor wettelijk samenwonen komt daar een verklaring van wettelijke samenwoning bovenop, af te leggen voor de ambtenaar van burgerlijke stand. Wettelijk samenwonen is beperkt tot twee personen, feitelijk samenwonen niet.

Erfrecht

Voor feitelijk samenwonenden is er geen wettelijk erfrecht voorzien. Wettelijk samenwonenden beschikken slechts over een beperkt wettelijk erfrecht: zij erven automatisch het vruchtgebruik op de gezinswoning en de daarin aanwezige huisraad.

Het komt er dus op aan voor samenwoners om het heft zelf in handen te nemen en extra bescherming in te bouwen naar elkaar toe in geval van overlijden. Denken we hierbij aan de opmaak van een testament, of een beding van aanwas op moment van aankoop van onroerend goed.

Een samenlevingsovereenkomst, die de gevolgen van het samenwonen en het beëindigen van de relatie van de samenwoners beschrijft, kan daarentegen geen erfaanspraken doen ontstaan voor de samenwonende partner.

Als een samenwoner kinderen heeft, is het van belang om rekening te houden met de reservataire aanspraken van de kinderen in het uitwerken van deze bescherming voor de partner.

Schenkings- en successierecht

Het is van belang om te weten of men als samenwoner, op het moment dat men aan elkaar schenkt of van elkaar erft, fiscaal als ‘partners’ wordt aanzien dan wel als ‘vreemden’. Als ‘partners’ geniet men van dezelfde voordelige tarieven zoals van toepassing tussen gehuwden.

Voor wettelijke samenwoners is de gelijkschakeling met gehuwden in alle gewesten een feit.

Voor feitelijke samenwoners is de situatie anders: in het Vlaams Gewest worden zij al langer als ‘partners’ aanzien na één jaar samenwoning en het voeren van een gemeenschappelijke huishouding. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is dit sinds 1 januari 2024 ook het geval, al blijft er een verschillende behandeling bestaan bij de vererving van de gezinswoning. In het Waals Gewest blijft de fiscale gelijkschakeling van feitelijke samenwoners met gehuwden voorlopig achterwege.

Het toepasselijke gewest wordt bepaald door de plaats waar de schenker of erflater het langst zijn fiscale woonplaats had gedurende de vijf jaar voorafgaand aan zijn schenking of erfenis.

Overzicht

Contact

Huwen, een verklaring van wettelijke samenwoning afleggen of feitelijk samenwonen? Laat u bijstaan door de estate planners van CapitalatWork, die over de juiste expertise beschikken om u te begeleiden in het uitwerken van uw vermogensplanning.

Dries Rubens

Senior Estate Planner CapitalatWork NV

Voor meer informatie kan u rechtstreeks contact opnemen met ons team van (fiscaal) juristen-vermogensplanners via estateplanning@capitalatwork.com

Disclaimer: CapitalatWork Foyer Group heeft dit document louter ter informatie van en gebruik door haar cliënten opgesteld. Het vormt geen enkel juridisch of fiscaal advies zoals bedoeld in de wet van 25 april 2014 inzake Raad van Financiële planning. De verdere uitwerking en toetsing van deze informatie dient te gebeuren door een extern juridisch of fiscaal adviseur. Dit document mag, zelfs gedeeltelijk, noch gereproduceerd noch verdeeld worden zonder voorafgaandelijke toestemming van de auteur. Hoewel gebaseerd op betrouwbare bronnen kan CapitalatWork Foyer Group niet verantwoordelijk gesteld worden wat betreft de juistheid of de waarachtigheid van de in dit document verstrekte informatie. Anti-misbruikmaatregelen werden ingevoerd in onze fiscale wetgeving door de wet van 29 maart 2012 en latere circulaires. Die maatregelen kunnen tot gevolg hebben dat bepaalde planningstechnieken die tot op de dag van vandaag werden aanvaard door de fiscale administratie in vraag zouden kunnen gesteld worden. Het is zeer aangewezen om de nodige voorzichtigheid aan de dag te leggen inzake bepaalde planningsstructuren.